De gouden truc van György Hevesy.
Door: Geert Muylaert
Goud heeft magische eigenschappen. E?n hiervan is dat het mogelijk is om goud op te lossen. En wat meer is ? je kan dit proces ook omkeren. M.a.w. de goud-ionen gaan niet verloren en je kan de substantie terug brengen naar zijn oorspronkelijke staat. Wat je hiervoor nodig hebt is simpelweg ?Koningswater?. De samenstelling hiervan is een mengsel van geconcentreerd? zoutzuur met geconcentreerd salpeterzuur (HNO3).
Wanneer je goud oplost in dit mengsel zijn de goud-ionen niet verloren gegaan. Want zolang er g??n kernreacties zijn, gaan atomen niet verloren. Bij goud dat is opgelost in koningswater zijn nog steeds chloorauraat-ionen aanwezig (AuCl4–).
Wie dankbaar van deze scheikundeproef gebruik maakte was de wetenschapper Gy?rgy Hevesy? (1885 ? 1966 – zie foto). Toen tijdens WO II Nazi-Duitsland ook Denemarken binnenviel werden de gouden medailles van Nobelprijs-winnaars Max von Laue en James Franck die zich bevonden in het Niels Bohr instituut opgelost in koningswater. Gy?rgy goot het onopvallend bruinachtig mengsel in een fles en plaatste deze op een rek tussen een heleboel andere chemicali?n. Uiteraard was er g??n kat die hiernaar omkeek ! Toen de oorlog voorbij was liet hij het mengsel opnieuw precipiteren d.m.v. een reductans. Hierbij zijn er verschillende mogelijkheden : metabisulfiet, zwaveldioxide of zink.
Beste Croesusvolgelingen : de gouden medailles waren niet verloren. Het gerecupereerde goud werd opgestuurd naar de Nobel-stichting. Daar werd het op de klassieke manier gesmolten (hitte) en werden er opnieuw medailles gegoten. Is goud niet magisch ?
Gepubliceerd: 19 november 2010 in Edelmetaal.
Reacties
6 reacties.
Reactie door Geert Muylaert - 19 november 2010 om 20:10
Dit is een zeer interessante vraag ! Dat is voldoende stof voor een volgende artikel.
Reactie door J.Hommeles - 20 november 2010 om 14:54
Er zijn bijna g??n metalen die niet oplossen in Koningswater en daarom wordt het veel gebruikt door edelsmeden. Dus ook zilver is geen probleem. ‘N spreekwoordelijke uitzondering is ruthenium.
Reactie door Louise - 20 november 2010 om 16:53
En treedt er daarbij geen kwaliteitsverlies op?
Reactie door J.Hommeles - 20 november 2010 om 20:18
Bij mijn weten niet. En vermits het gebruik in de edelsmederij lijkt kwaliteitsverlies ook niet zo logisch ?
Reactie door Brian - 23 maart 2011 om 20:35
hoe wordt vloeibaar goud weer tot een vaste stof?
Reactie door Philip - 25 februari 2015 om 15:53
Eens het goud is opgelost in koningswater hoe je vervolgens in zijn werk. Om het te verwijderen uit het koningswater? En wat doe je met het gebruikte koningswater? Graag een beetje uitleg a.u.b.
Reactie door Trikki - 19 november 2010 om 20:05
Kan zilver op die manier ook liquide gemaakt worden?