Naar aanleiding van WO 1 een merkwaardig bankbiljet.

Door: Geert Muylaert

Bankbiljetten hebben vaak een verhaal. Het biljet van dit artikel welke door de Nationale Bank van Belgi? in 1950 werd uitgegeven heeft echter 2 verhalen ?

Een stukje geschiedenis (in grote lijnen weliswaar).? Half oktober 1914. Het Belgisch leger 48000 man komt uitgeput aan bij de IJzervlakte. Deze soldaten zijn immers al 2,5 maand continu aan het vechten. Daar tegenover: ruim 100 000 Duitsers met 350 stukken geschut. Orders: minimaal 48 uur volhouden tot versterkingen hen zouden bereiken. Van meet af aan is het een ongelijke strijd. Aanval, tegenaanval en het wordt voor het Belgisch leger steeds moeilijker om stand te houden. De Duitsers hebben er zin in, want als ze erin slagen om door te breken ligt Frankrijk op een presenteerblaadje. Dan komt men op het idee om de IJzervlakte te laten overstromen. Door de eeuwen heen is water dikwijls een geducht wapen gebleken. Op 21 oktober ’14 zet schippersknecht Hendrik Geeraert bij nacht en hoogtij het Sas van de Kreek van Nieuwendamme open. Het water gutst de polders binnen, maar helaas niet efficient genoeg.

Karel Cogge die de waterlopen kent als geen ander legt de legerleiding een plan voor dat niet kan mislukken. Men kiest voor het Afwateringskanaal Veurne-Ambacht? maar de Ganzepoot ligt in het bereik van de Duitse artillerie en?de keuze is uiteindelijk?het Kattesas aan de andere kant van Nieuwpoort. Maar dit heeft ook niet het gehoopte resultaat. Uiteindelijk, in de nacht van 29 op 30 oktober lukt het Hendrik Geeraert bij hoogtij de afwatering open te zetten. Deze keer is het?pal in de roos?! De Duitsers worden verrast door het snelle opkomende water en hun opmars is gestopt. Om er zeker van te zijn dat de Duitsers geen water tekort zouden krijgen wordt dit gedurende de oorlog nog enkele keren herhaald! Beide partijen kunnen geen kant meer op, de stellingoorlog kan beginnen. De polders zijn herschapen in een grote binnenzee. Op sommige plaatsen 3 meter diep. Hier en daar is er een bult die bovensteekt. Die bulten in het landschap zullen nog een grote rol gaan spelen. De Duitsers die dachten met Kerstmis terug thuis te zijn mogen zich beginnen ingraven! De Belgen zijn afgesneden van hun familie. Beide partijen hebben er een vijand bij: het water. De rest is geschiedenis want er zouden nog 4 bittere jaren oorlog gevoerd worden in de loopgraven.

Ter herdenking van deze gebeurtenis welke bepalend was voor het verdere verloop van de oorlog werd dus omstreeks 1950 een bankbiljet van 1000 BEF uitgegeven met op de keerzijde de schipper/sluiswachter Hendrik Geeraert. Dit is althans de offici?le versie welke in naslagwerken te lezen is.

Er is echter ook een ander verhaal.

Een gescheiden visser (vader van 7 kinderen) zou stomdronken letterlijk gezegd hebben : ik ga die Moffen vannacht allemaal verzuipen ? Hij draaide sluizen open, viel hierbij in het water, en verdronk ei zo na. Het vervolg van deze daad (door wie ?) en de oorlog kennen wij. Jaren later werd deze versie aangepast omdat men niet wilde dat de drieste handeling van een gescheiden dronkelap die het verloop van de oorlog volledig bepaalde, in de geschiedenisboeken zou komen. In het begin van de vorige eeuw was het quasi ondenkbaar om in het katholieke Vlaanderen te scheiden. Er werd daarover toen echt schande gesproken en dat was schokkend nieuws ! Een gescheiden visser, dronkelap en nietsnut welke zijn vrouw en kinderen in de steek had gelaten mocht door een zatte daad niet verheerlijkt worden. Zijn dronkemansactie werd dus door geschiedenisschrijvers na verloop van tijd aangepast.

Beste Croesusvolgelingen : er zijn vandaag nog 2 kranige hoogbejaarde frontsoldaten uit WO 1 in leven (beiden 109 jaar). Hoogst waarschijnlijk?deden zij nog niet actief aan de oorlog mee in het jaar 1914 (nog te jong) om bovenstaande verhalen te bevestigen of te onkennen. De waarheid of leugens zal dus voor altijd een open vraag blijven …

Reacties

4 reacties.