Wanneer is een schilderij kunst ?
Door: Geert Muylaert
Mensen en smaken verschillen. Gelukkig maar ! Want moesten we allemaal hetzelfde gedacht hebben dan werden bvb. alle mannen verliefd op dezelfde vrouw ! Maar waarom wordt een schilderij door de enen aanbeden en door de anderen verguisd ? Wat is de definitie van kunst en aan welke criteria moet een schilderij voldoen om volwaardig? te zijn ? En een belangrijke vraag in het Croesusforum : is Vincent Van Gogh kunst of is het bucht ?
Hoeveel duizenden of tienduizenden schilderijen ik al gezien heb weet ik niet. Maar wat mij wel is opgevallen : na een tijdje herken je sommige werken van op meters afstand. Met een simpele oogblik weet je onmiddellijk : dit is een werk van Felix De Boeck, Permeke, Hendrik Vader, Paul Schouten, Keith Haring, Alechinsky, Salvador Dali, Picasso, Breughel, Rubens, Rembrandt en zelfs Van Gogh ! Dus op dat punt zit het al goed met Vincent !
Tot voor een paar jaren vond ik werk van Felix De Boeck ronduit afschuwelijk, minderwaardig, en vooral : het is bijna altijd hetzelfde. Wie wil dat nu kopen, en waarom ? Een zeer geliefd onderwerp van hem is ?ondergaande zon?. Als je altijd quasi hetzelfde schildert is dit gemakkelijke kunst en een gebrek aan inspiratie ! Of is dit juist het unieke kenmerk van de meester ? Mijn oordeel over Felix De Boeck veranderde toen ik werken van hem tegenkwam bij een bezoek aan mijn tandarts. Ik herkende dit onmiddellijk en moest toegeven : in een tandartspraktijk komen werken van hem perfect tot hun recht. Zij maken als het ware deel uit van het interieur, en geven zelfs bij het onaangenaam boren in de tand een rustgevend gevoel. Is het werk van Van Gogh rustgevend ? Positief ! Of werkt het soms op de zenuwen ?
Een ander heikel punt is de moeilijkheidsgraad van een schilderij. Je kan in China voor een vriendenprijsje een perfecte copie laten maken uit de catalogus ?made by Vincent Van Gogh? ! Ook een voortreffelijke ?Nachtwacht? van Rembrandt is mogelijk ! Maar bvb. werk van Rubens is onmogelijk ! Hoe zou dat nu toch komen ? Is het omdat Van Gogh de techniek van perspectief niet onder de knie had, en zelfs het spel van licht en schaduw niet juist interpreteerde, dat zijn werken naschilderen een kinderspel is ? Of is deze foutieve eenvoud juist het ultieme bewijs van zijn genialiteit en originaliteit ? Moeten wij dat bewonderen in zijn “zonnebloemen” ? Het antwoord hierop laat ik in het midden, maar ik het er wel mijn eigen mening over !
Wat bepaalt de waarde van een schilderij, en kan misschien een bekende naam een sprong vooruit betekenen. Minister van Staat Marc Eyskens is hiervoor wel een goed voorbeeld. Hij is bekend, is tevens een verdienstelijk schilder en ? zijn werken zijn volgens hemzelf zeer gegeerd bij de jaarlijkse tombola van de partij ? Ook olympisch steeple kampioen Gaston Roelants schildert, maar zijn werken scheren g??n hoge toppen qua prijsklasse. Wat is nu de waarde van een Van Gogh ? Is dat de prijs van een openstaande caf?rekening geschreven op een spiegel. Of is het bij gebrek aan geld een consultatie bij dokter Paul Gachet betalen met een schilderij ? Of is de juiste waarde de waanzinnige bedragen die worden geboden op internationale veilingen ?
Beste Croesusvolgelingen 😕 het is aan jullie oordeel om te bepalen in welke categorie Vincent Van Gogh thuis hoort ! In de galerij van de groten ? of in de galerij der idioten ?
Gepubliceerd: 10 augustus 2010 in Kunst & Antiek.
Reacties
14 reacties.
Reactie door j hommeles - 10 augustus 2010 om 17:26
ps vwb de “kinderlijke eenvoud” : daar heb ik het vanmorgen al over gehad. Dat maakt juist deel uit van de genialiteit. Ik vind het spijtig dat er aan de kunst van kinderen niet meer aandacht wordt besteed want dat is het zeker waard.
Reactie door j hommeles - 10 augustus 2010 om 17:50
In de Aldi kun je regelmatig copieen kopen van Van Gogh, Gauguin en noem maar op. De Vlaamse primitieven zitten daar echter niet tussen ! Enfin, mij niet gelaten want ik koop sowieso g??n rommel en daar komt nog bij dat ik niet echt weg ben van die primitieven. Technisch natuurlijk perfect maar voor mij stralen die werken niet echt warmte uit. Wat dat betreft schat ik ook Rembrandt hoger in dan Rubens alhoewel die technisch gezien hoger stond. Maar nogmaals, ieder z’n gedacht en hopelijk beleven we nooit meer de tijd van de Entartete Kunst en de boekverbrandingen.
Reactie door Frank Declerck - 10 augustus 2010 om 21:38
1. Grote correctie: De vraag was niet: is Vincent van Gogh kunst of bucht, maar is die schilderij van de zonnebloemen het. Ik vind dat schilderij bucht, maar ik lees hier geen verklaring waarom het geen bucht is.
2. Welke prachtige kunstwerken een bepaalde schilder ook gemaakt heeft, betekent dit dan dat al zijn werken pareltjes zijn en dat ze miljoenen waard zijn, alleen omdat iemand met naam ze geschilderd heeft? Nee toch. Ah, het is een Van Gogh dan “moet” het minstens miljoenen waard zijn! Ik heb het eerder al gezegd, de slimme Dali heeft dat enorm uitgebuit.
3. Ik ben het 100% eens met uw tandartsvoorbeeld. Als een schilderij tot zijn recht komt in een bepaald interieur dan verhoogd dat zijn waarde. Schilderijen horen eigenlijk niet thuis in een museum, net zoals een halsketting rond een hals hoort en niet in een glazen bak. Iets is kunst omdat het uniek is, of omdat het ontroert, of omdat het met speciale technieken gemaakt is, of omdat het bijzonder is, enz… Het Arnolfini portret voldoen daaraan (ook al ben ik niet enthousiast over portretschilderijen). In de zonnebloemen vind ik de kunst niet terug.
4. Ik heb veel Rubensen gezien en ook deze deden mij niet veel waar ze in de musea hingen. Maar het meesterwerk droop er wel vanaf en met een beetje voorstellingsvermogen weet je dat ze prachtig moeten geweest, indien ze nog zouden hangen in de herenhuizen waarvoor ze geschilderd werden.
Reactie door Prof.Zonnebloem - 12 augustus 2010 om 02:44
Beste Frank,
We kunnen z??r kort zijn : jij vindt het schilderij bucht en ’n ander vindt het prachtig. Wiens mening is het meeste waard ? En hoe kun je nu verklaren dat het g??n bucht is ? Het gezegde is toch “over smaak valt niet te twisten” ? En vwb de prijzen van kunstwerken in het algemeen : meer dan gelijk waar geldt hier “het is waard wat ’n gek er voor geeft”. Die waanzinnige prijzen weerspiegelen natuurlijk in de eerste plaats de zwakte van het fiat geld.
Reactie door J.Hommeles - 16 augustus 2010 om 08:17
Op de Art Nocturne beurs in Knokke werd het schilderijj “La chaumiere sous les arbres” van Vincent van Gogh verkocht aan ’n Belgisch koppel. De vraagprijs, ? 2,75 miljoen , werd niet gehaald maar wel dicht benaderd ! Als dat geen koopje is 😉
Reactie door dienie - 16 augustus 2010 om 18:58
ik heb vraagje ik heb schilderij van mij opa en oma ge erft en het is geschilderd door rembrand die naam staat eronder het is een vrouw wie uit een soort raam kijkt wie weet wat dat waard is het is op linnen geschilderd
Reactie door dienie - 16 augustus 2010 om 19:00
het schilderij is echt heel mooi en mij oma had hem altijd in slaapkamer hangen hij is zo mooi en echt
Reactie door dienie - 16 augustus 2010 om 19:01
wie weet er wat van want je moet natuurlijk uitkijken waar je heen gaat met zo een schilderij wie er wat van weet wil je dan aub een emailtje sturen zodat ik wat wijzer word
Reactie door Geert Muylaert - 16 augustus 2010 om 19:44
J. Hommeles,
Bent u de anonieme koper ?
Reactie door Vincent - 16 augustus 2010 om 20:32
Dienie,
Het schilderij gewoon bijhouden is ook een optie … Je zegt dat het mooi is, dus je zal er geniet van hebben en ondertussen kan het misschien dienst doen als “hedge” tegen inflatie !
Reactie door J.Hommeles - 17 november 2010 om 18:13
Frank : ken je de underground striptekenaar Robert Crumb ? Ik ben ’n grote fan en koop regelmatig lito’s van hem.
Reactie door j hommeles - 10 augustus 2010 om 17:22
Voor mij g??n enkele twijfel : Van Gogh hoort in de categorie van de z??r groten. Kijk b.v. eens goed naar de “aardappeleters” , die kleurschakeringen doen me zelfs aan Rembrandt denken. Maar, zoals gezegd, al goed dat we niet allen hetzelfde geslacht hebben !